„Kossakowie – rodzina artystyczna” to tytuł nowej wystawy w gliwickim Muzeum. Wernisaż ekspozycji, połączony z wykładem kuratorskim zaplanowano na sobotę, 8 lutego. Wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona.
Kossakowie to jedna z najbardziej znanych rodzin artystycznych, która przez cztery pokolenia służyła swoim talentem kulturze polskiej. Ich spuścizna, będąca naszym dobrem narodowym, z której do dzisiaj korzystamy, ciągle nas inspiruje. Kossakowie to również barwne i niekonwencjonalne osobowości. O fenomenie tej rodziny decyduje także to, iż talent malarski przekazywany był w niej przede wszystkim „po mieczu”, a literackie uzdolnienia – „po kądzieli”.
Mężczyźni z Kossaków – nestor rodu Juliusz, jego syn Wojciech i wnuk Jerzy – zasłynęli jako malarze historyczno-batalistyczni.
Ich twórczość składa się na opowieść o dziejach Rzeczypospolitej – jest w niej i epopeja napoleońska, są powstania narodowe, Legiony Polskie wyrosłe z marzenia o niepodległości, jest też piękno rodzimych tradycji i są oczywiście… konie, które dla Juliusza Kossaka, a zapewne i dla jego następców – były uosobieniem wolności.
Kobiety z Kossaków sławę osiągnęły przede wszystkim władając słowem. Do dziś zachwyca nas subtelna liryka miłosna Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej, córki Wojciecha Kossaka. Jego druga córka, siostra Marii – Magdalena Samozwaniec, pisarka i felietonistka, tropicielka nonsensów, uznawana jest za pierwszą damę polskiej satyry. Według Kornela Makuszyńskiego ostrzyła sobie codziennie język jak brzytwę na pasku…
Do dziś też z wypiekami czytamy wydaną w roku 1922 „Pożogę. Wspomnienia z Wołynia 1917 – 1919″, autobiograficzną powieść będącą debiutem literackim Zofii Kossak-Szczuckiej, w której opisuje ona zagładę kresowych dworów w czasach rewolucji bolszewickiej.
Powieści historyczne Zofii, córki Tadeusza Kossaka, brata-bliźniaka Wojciecha – cieszyły się w międzywojniu światową sławą i były – podobnie zresztą jak „Pożoga” – tłumaczone na wiele języków… Trudno też nie wspomnieć o Simonie Kossak, prawnuczce Juliusza, córce Jerzego, która po młodzieńczych poszukiwaniach swoje miejsce odnalazła w Białowieży, oddając się badaniom świata zwierząt i angażując w ochronę przyrody. Fabularyzowaną historię jej życia dopiero co mogliśmy oglądać na ekranach kin.
„Zdolne to były szelmy te Kossaki” – mówił o tej wyjątkowej rodzinie Tadeusz Boy Żeleński. I miał absolutną rację, o czym będzie się można się naocznie przekonać, odwiedzając najnowszą wystawę w Muzeum w Gliwicach pt. „Kossakowie – rodzina artystyczna”. Kuratorką ekspozycji jest Urszula Kozakowska-Zaucha z Muzeum Narodowego w Krakowie, która podczas wernisażu – w sobotę, 8 lutego br. w Willi Caro (ul. Dolnych Wałów 8a), o godzinie 11:30 – wygłosi wykład poświęcony Kossakom, a następnie zaprosi publiczność na oprowadzanie po wystawie.
– Mamy problem ze sztuką tej tak ważnej rodziny. Z jednej strony – ich prawie idealne przedstawienia scen historycznych, rodzajowych, a przede wszystkim: piękne konie, zwracają naszą uwagę i podobają się, z drugiej – powtarzalność tematów i dosłowność przedstawień, zwłaszcza w dorobku Wojciecha i Jerzego, budzi nasze podejrzenie. I niezmiennie od ponad 150 lat sztuka, a z czasem też twórczość literacka kolejnych pokoleń rodziny Kossaków, jest źródłem nieustających emocji i dyskusji, a także nieprzemijającym przedmiotem westchnień kolejnych pokoleń kolekcjonerów – mówi Urszula Kozakowska-Zaucha.
Na wystawie zgromadzono obiekty pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum w Gliwicach, Muzeum Krakowa, Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej w Górkach Wielkich oraz z kolekcji prywatnych.
Ekspozycję „Kossakowie – rodzina artystyczna” zwiedzać będzie można do końca sierpnia 2025 roku, a towarzyszyć jej będą wykłady, warsztaty i zajęcia dedykowane szkołom i przedszkolom, które przygotowuje Dział Edukacji i Promocji Muzeum w Gliwicach.
Wykłady i oprowadzania kuratorskie towarzyszące wystawie – w soboty o godzinie 11.30:
Prowadzenie: Urszula Kozakowska-Zaucha (Muzeum Narodowe w Krakowie)
- 1 marca 2025 – „Kresowy romantyk – Juliusz Kossak”;
- 26 kwietnia 2025 – „Koń jaki jest każdy widzi – malarstwo Wojciecha Kossaka”;
- 7 czerwca 2025 – „Jerzy Kossak – niepokorny”.
(żms)/mat. MwG
fot. materiały organizatora