Budynek Ratusza na gliwickim Rynku w pierwotnej bryle powstał w XV wieku, później wielokrotnie był przebudowywany, aż zyskał współczesną formę. Teraz czeka go niewielki remont.
Warunki atmosferyczne, upływ czasu oraz działalność człowieka nie oszczędziły elewacji jednej z wizytówek Gliwic. W ciągu najbliższych dwóch miesięcy doczeka się jednak drobnego liftingu – remontu dolnej części elewacji. Prace rozpoczną się w poniedziałek, 6 czerwca.
Zakres robót obejmie oczyszczenie, uzupełnienie ubytków oraz malowanie cokołu budynku od strony wschodniej, południowej i zachodniej.
W celu ograniczenia niedogodności dla najemcy lokalu, mieszczącego się w przeszklonych podcieniach Ratusza, przy którym działa obecnie ogródek letni, renowacja cokołu elewacji północnej planowana jest w późniejszym czasie.
Ze względu na konieczność oczyszczenia dolnego pasa budynku wąski teren dookoła obiektu zostanie tymczasowo wygrodzony. Koszt zaplanowanych prac wynosi blisko 50 tys. zł brutto. Ich wykonawcą jest firma Mostostal Zabrze Gliwickie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego S.A.
Obecny remont, nad którym nadzór będzie sprawował Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, powinien się zakończyć pod koniec lipca.
Ostatni remont zabytkowego Ratusza, obejmujący wnętrza, przeprowadzono w latach 2008–2009. Z kolei w 2018 roku wymieniona została stolarka okienna.
Budynek z historią, gałka z pamiątkami
Znajdujący się w środkowej część Rynku Ratusz przez większość swych dziejów był wielokrotnie przebudowywany. W średniowieczu i czasach nowożytnych na parterze Ratusza znajdowała się sala sądowa oraz kilka mniejszych pomieszczeń, w tym mieszkanie pisarza miejskiego oraz pokój straży miejskiej, natomiast na pierwszym piętrze umiejscowiono salę obrad rady. W piwnicach zaś prowadzono wyszynk piwa i wina.
Obecnie Ratusz pozostaje reprezentacyjnym punktem Gliwic ze względu na odbywające się tu posiedzenia Rady Miasta, uroczystości ślubne i inne wydarzenia, jak choćby spotkania prezydenta z dziennikarzami.
Prostokątna, dwupiętrowa bryła ratusza powstała w XV wieku, jednak nie wiadomo, czy posiadała wieżę. Pod płytą Rynku znajdują się pozostałości późniejszej XVI-wiecznej wieży. Ta zachowana do czasów współczesnych powstała prawdopodobnie po wielkim pożarze miasta w 1601 roku.
W latach 1784–1789 pod kierownictwem inspektora budowlanego Franza Ilgnera mistrz murarski Fritsch dokonał jej podwyższenia, a w 1842 roku gruntownie zmodyfikował według swego projektu radca budowlany Uhlig. Hełm wieży pokryto wówczas blachą miedzianą, a na szczycie umieszczono nową gałkę z iglicą.
Gałkę tę otworzono podczas remontu Ratusza w 2002 roku i wydobyto z niej szereg pamiątek związanych z miastem, w tym napisaną odręcznie kronikę miejską.
Zabytki te znajdują się obecnie w Muzeum w Gliwicach. W latach 20. ubiegłego stulecia elewacjom nadano zachowany do dziś neoklasycystyczny wygląd. Obecnie budynek ma czterokondygnacyjną wieżę zegarową z hełmem i iglicą, a także podcienia, dobudowane po jego północnej stronie, na początku lat 80. XX wieku.
Na ścianie poniżej wieży znajduje się historyczny herb Gliwic nadany miastu przez cesarza Ferdynada II w 1629 roku, w uznaniu zasług poniesionych podczas inwazji wojsk Mansfelda w czasie wojny trzydziestoletniej. Herb nawiązuje do cudownego ocalenia miasta przed wojskami protestanckimi przez Najświętszą Marię Pannę.
W ściany Ratusza wmurowane zostały dwie tablice upamiętniające przemarsz wojsk Jana III Sobieskiego przez Gliwice w drodze na odsiecz Wiednia, ufundowane z okazji 200- i 300-lecia tego wydarzenia.
Na cokole przy ścianie wschodniej Ratusza znajduje się rzeźba kamienna Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej autorstwa Johanna Melchiora Österreicha. Została ufundowana w latach 20. XVIII wieku.
Usytuowanie figury Madonny w przestrzeni rynkowej stanowiło częstą praktykę na Górnym Śląsku, jednak zespolenie jej ze strukturą architektoniczną ratusza jest jedynym znanym przypadkiem, co wymownie świadczy o maryjnej opiece nad miastem. Okazją do wzniesienia pomnika mogła być setna rocznica ocalenia miasta przed wojskami Mansfelda w 1626 roku.
(żms), info: UM Gliwice
fot. 24gliwice/żms, arch. 24gliwice.pl
