Temat odporności jest niezmiennie aktualny. Odporność organizmu to jego naturalna zdolność do obrony przed szkodliwymi czynnikami, takimi jak wirusy, bakterie, toksyny czy nowotwory. Aby nieco rozjaśnić Ci te kwestie, wyjaśniamy, na czym polega odporność organizmu.
Odporność organizmu a sezon jesienno-zimowy
Kiedy zaczyna się sezon jesienno-zimowy, organizm staje się szczególnie narażony na rozmaite infekcje. Wiele osób zmaga się wówczas z chorobami i jest zmuszona przyjmować leki na ból gardła, zatok czy gorączkę. Spadek temperatury, krótsze dni oraz mniejsza ekspozycja na słońce, a co za tym idzie ograniczona synteza witaminy D, mogą osłabiać naturalne mechanizmy obronne organizmu. Ponadto przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach sprzyja łatwiejszemu rozprzestrzenianiu się wirusów i bakterii.
Częste infekcje czy spadek energii są sygnałem, że odporność organizmu może potrzebować wsparcia. Pomocne bywają choćby preparaty na odporność. Ale zanim po nie sięgniesz, zapoznaj się z tym, jak działa Twój organizm, gdy broni się negatywnymi czynnikami z zewnątrz.
Czym jest odporność organizmu?
Układ odpornościowy działa na kilku poziomach. Wyróżnia się odporność nieswoistą, czyli wrodzoną oraz swoistą, czyli nabytą. Warto bliżej im się przyjrzeć.
- Odporność wrodzona
Nazywa się ją pierwszą linią obrony organizmu. Działa szybko i błyskawicznie reaguje na zagrożenia, ale nie rozróżnia dokładnie, z jakim patogenem się zmaga. Za jej działanie odpowiadają:
- Skóra i błony śluzowe pełniące funkcję bariery fizycznej. Np. skóra chroni przed przedostaniem się bakterii do wnętrza organizmu.<
- Substancje chemiczne, takie jak kwas solny w żołądku. Niszczy on mikroorganizmy, zanim zdążą Ci zaszkodzić.
- Komórki fagocytujące, takie jak makrofagi, które pochłaniają i neutralizują patogeny.
- Odczyn zapalny objawia się zaczerwieniem skóry, obrzękiem czy gorączką. To sygnał, że Twój organizm walczy z infekcją lub naprawia uszkodzone tkanki.
- Odporność nabyta
Odporność nabyta to bardziej precyzyjna forma obrony organizmu, która rozwija się po kontakcie z konkretnym patogenem. Należą do niej:
- Limfocyty B, które produkują przeciwciała (immunoglobuliny). Przeciwciała rozpoznają konkretne antygeny i neutralizują je.
- Limfocyty T identyfikują i niszczą komórki zainfekowane przez wirusy lub inne patogeny.
- Pamięć immunologiczna po pierwszym kontakcie z patogenem organizm zapamiętuje go. Dzięki temu może reagować szybciej i skuteczniej przy kolejnych infekcjach.
Na czym polega działanie organizmu i odporności?
Organizm rozpoznaje szkodliwy czynnik, po czym aktywuje komórki odpornościowe, które mają zwalczyć. Następnie wrogowie są eliminowani lub neutralizowani przez odpowiednie mechanizmy obronne. Pamięć immunologiczna sprawia, że organizm zapamiętuje patogen i przy kolejnym kontakcie z nim, może szybciej reagować.
Przyczyny osłabionej odporności
Obniżona odporność sprawia, że często zmaga się z infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi lub grzybiczymi. Przyczyny tego stanu to m.in. wrodzone defekty odporności, choroby takie jak AIDS, a także sytuacje przejściowe spowodowane stresem, złym odżywianiem czy niektórymi lekami.
Zdarza się, że układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki, myląc je z wrogiem. Wówczas dochodzi do rozwoju chorób autoimmunologicznych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń. Do problemów z odpornością zaliczają się także alergie, w których układ odpornościowy reaguje nadmiernie na nieszkodliwe substancje. W każdym z tych przypadków należy przyjmować odpowiednie leki na receptę.
