Gliwicka Radiostacja świętuje jubileusz. Drewniana wieża istnieje już od 90 lat. Z tej okazji Muzeum zaprasza na trzydniowe obchody, w trakcie których przewidziano oprowadzania kuratorskie, pokazy filmowe, otwarcie wystawy i panel dyskusyjny. Wstęp na wydarzenia jest wolny.
To wszystko będzie się działo w drugi weekend października – od piątku do niedzieli, 10-12.X, na terenie obiektu mieszczącego się przy ulicy Tarnogórskiej 129.
90 lat Radiostacji
Radiostacja Gliwice – symbol miasta – obchodzi w tym roku 90. urodziny. Gliwicka modrzewiowa wieża antenowa o wysokości 111 metrów powstała w roku 1935 w celu pełnego pokrycia sygnałem radiowym pogranicznych terenów Górnego Śląska. Nadawała na fali średniej 243,7 m. Ówczesna Sender Gleiwitz była jednym z ponad pięćdziesięciu podobnych obiektów wzniesionych przez Niemców w latach 30. XX wieku, nowoczesnym przykładem budownictwa technicznego. Była to druga radiostacja w mieście, pierwsza działała w budynku przy dzisiejszej ul. Radiowej, gdzie dziś funkcjonuje szpital, jednak dynamiczny rozwój komunikacji wymusił zastosowanie wydajniejszych rozwiązań.
Kompleks przy ul. Tarnogórskiej służył przede wszystkim retransmitowaniu programów rozgłośni we Wrocławiu (Breslau) oraz emitowaniu programów przygotowywanych w studiu w Gliwicach.
Miał duże znaczenie w informacyjno-propagandowym systemie III Rzeszy i z tego powodu stał się obiektem jednej z akcji dywersyjnych zorganizowanych przez hitlerowców tuż przed wybuchem II wojny światowej. 31 sierpnia 1939 roku grupa kilku niemieckich napastników udających Polaków wtargnęła do budynku Radiostacji próbując nadać komunikat o zajęciu stacji. Miał on dowodzić agresywno-zaczepnych działań Polski i usprawiedliwić rozpoczęcie wojny. Epizod ten momentalnie został szeroko nagłośniony w mediach niemieckich.
Tuż po wojnie stacja służyła jako nadajnik Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach. Ideowo-propagandowe działania Radiostacja Gliwice wypełniała ponownie w latach 1950-1956, kiedy jej sygnał wykorzystywano do zagłuszania programów stacji zachodnich takich jak Radio Wolna Europa, Głos Ameryki czy BBC. Była wówczas częścią realizowanej w całym kraju akcji dezinformacyjnej pod nazwą „Radio w służbie pokoju”. W latach 60.-90. XX w. służyła jako warsztat produkcji urządzeń radiotechnicznych.
Odkupiona w 2003 roku przez miasto Gliwice od Telekomunikacji Polskiej S.A., Radiostacja wraz z 3 hektarową działką została przekazana w zarząd Muzeum w Gliwicach.
Dziś jest jednym z jego oddziałów, gromadzącym zabytki techniki i upowszechniającym wiedzę na temat roli mediów i komunikacji audiowizualnej. Jest pomnikiem historii oraz częścią Szlaku Zabytków Techniki.
Obchody 90-lecia zbiegają się z datą zawieszenia wiechy na wznoszonej wieży, co miało miejsce 9 października 1935 roku. W piątek 10 października bieżącego roku w kompleksie przy ul. Tarnogórskiej o godzinie 16:30 zostanie otwarta wystawa plenerowa „100 lat radiofonii gliwickiej”, której kuratorem jest dr Marek Cieśliński. Następnie rozpocznie się panel dyskusyjny „Dziedzictwo Radiostacji” z udziałem prof. Sebastiana Fikusa z Uniwersytetu Śląskiego, Andrzeja Jarczewskiego – wieloletniego klucznika Radiostacji, red. Doroty Stabik i red. Sławomira Hermana z Radia Katowice, I Zastępcy Miasta Łukasza Gorczyńskiego i dyrektora Muzeum w Gliwicach Leszka Jodlińskiego.
W ciągu trzech dni – od 10 do 12 października – zaprezentowane zostaną filmy fabularne zrealizowane w Radiostacji: enerdowski „Der Fall Gleiwitz” w reż. Gerharda Kleina z 1961 roku i polski „Operacja Himmler” w reż. Zbigniewa Chmielewskiego z 1979 roku oraz film dokumentalny Krzysztofa Magowskiego „Cień Radiostacji” z 2003 roku. Odbędą są również oprowadzania kuratorskie po wystawie plenerowej i wnętrzach Radiostacji.
Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny. Organizatorem jest Muzeum w Gliwicach.
10-12 października – DNI OTWARTE RADIOSTACJI GLIWICE – program:
10 października, piątek
- godz. 9.00 – lekcja muzealna „Dziedzictwo Radiostacji” – dla szkół średnich (obowiązują zapisy, liczba miejsc ograniczona).
- godz. 16.30 – otwarcie wystawy plenerowej „100 lat gliwickiej radiofonii”.
- godz. 17.00 – panel dyskusyjny „Dziedzictwo Radiostacji”. Paneliści: dr hab. Sebastian Fikus (Uniwersytet Śląski, autor książki Radiofonia w III Rzeszy. Studium ideowego zniewolenia), Andrzej Jarczewski (autor książki Provocado), Dorota Stabik (Radio Katowice, autorka pracy Radiostacja Gliwice 1925-2005. Historia i działalność), Sławomir Herman (Radio Katowice, pierwszy redaktor naczelny Radia Puls, szef gliwickiej redakcji Polskiego Radia), Łukasz Gorczyński (I Zastępca Prezydenta Miasta), Leszek Jodliński (dyrektor Muzeum w Gliwicach). Prowadzenie: dr Marek Cieśliński.
- godz. 18.00 – Pokaz filmu Operacja Himmler (Polska, 1979) – wprowadzenie dr Urszula Biel.
11 października, sobota
- godz. 16.00 – oprowadzanie kuratorskie po wystawie plenerowej „100 lat gliwickiej radiofonii” – dr Marek Cieśliński.
- godz. 17.00 – pokaz filmu Cień Radiostacji (Polska, 2003) – wprowadzenie dr Marek Cieśliński.
12 października, niedziela
- godz. 16.00 – oprowadzanie kuratorskie po Radiostacji – dr Marek Cieśliński.
- godz. 17.00 – pokaz filmu Der Fall Gleiwitz (DDR, 1961).
Miejsce: Radiostacja Gliwice, ul. Tarnogórska 129.
Wystawa „100 lat gliwickiej radiofonii” prezentuje bogate tradycje radiotechniczne miasta od momentu założenia pierwszej stacji przy ulicy Radiowej, poprzez historię wieży przy ulicy Tarnogórskiej, aktywność radiowęzłów zakładowych i studenckich, po dzieje rozgłośni prywatnych (Flash, Puls), z których kilka działa do dzisiaj.
(żms)/mat. Muzeum w Gliwicach
