“O potrzebie transnarodowego spojrzenia na „kwestię kobiecą” na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX wieku” – to tytuł wykładu w ramach cyklu (her)storycznego, który przygotowała Małgorzata Tkacz-Janik. Spotkanie odbędzie się we wtorek, 4 listopada, w Willi Caro. Rozpoczęcie o godzinie 17:00.
Doświadczeniem ponadnarodowym (transnarodowym) Górnoślązaczek jest to, że w pojęciu władz pruskich kobiety (ze względu na płeć, bez względu na tożsamość narodową) długo były obywatelami drugiej kategorii. Jednak od czasu Wiosny Ludów (1848-1849) mamy do czynienia ze wzmożeniem sprzeciwu kobiet wobec takiego traktowania i rozwojem ich aktywności w sferze publicznej. Europejki jeszcze długo nie będą miały praw wyborczych, ale płomyczek emancypacji już się tli.
Historia kobiet – Niemek, Polek, Ślązaczek, Żydówek – żyjących we wschodniej części Prus na przełomie XIX i XX wieku – jest stosunkowo słabo zbadana, ale i tam można dostrzec przykłady zmiany postaw u kobiet.
Determinuje to także klasa z jakiej pochodzą, ale coraz częściej kobiety chcą zmiany swej sytuacji. Społeczna dyskryminacja, owa „drugorzędność” pcha je w stronę nabywania podstawowej wiedzy, posiadania zawodu, a nawet niezależności prawnej.
Śląsk nie był pod zaborami, ale ziemie należące do historycznego Śląska znajdowały się w granicach zaborów. A że obraz kobiet w sferze publicznej tamtego czasu często ograniczał się do wskazania ich nacjonalistycznego zaangażowania, to, np. Polki ukazywane były niemal wyłącznie jako strażniczki tożsamości narodowej i rodziny, których nie interesowała walka o prawa kobiet. Zresztą role Niemek czy Żydówek były przedstawiane podobnie, mimo że żyły w silnym i autonomicznym kraju.
Ukształtował się więc obraz kobiet obu narodowości żyjących w sąsiedztwie, ale w dwóch nieprzyjaznych, a wręcz wrogich wobec siebie społeczeństwach.
Dziś wiemy jednak, że zdarzały się przypadki współpracy. Ponadto „historia transnarodowa zajmuje się wszystkim, co przepływa i krzyżuje się ponad państwami i społeczeństwami, a więc także koncepcjami, które aktywizowały kobiety do działania”. Pozwala więc szukać wspólnych przestrzeni dla Niemek, Ślązaczek i Polek, żyjących pod gliwickim niebem od XIX wieku po lata krótko po zakończeniu II Wojny Światowej.
Wykład “O potrzebie transnarodowego spojrzenia na „kwestię kobiecą” na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX wieku” odbędzie się we wtorek, 4 listopada, w Willi Caro (ul. Dolnych Wałów 8a), rozpoczęcie o godz. 17:00. Wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona. Organizatorem wydarzenia jest Muzeum w Gliwicach.
(żms)/Muzeum w Gliwicach
fot. Błona fotograficzna – Rzeźba: kobieta z dzieckiem/materiały Muzeum w Gliwicach/zdjęcie poglądowe
