Przed nami w sumie sześć muzycznych wieczorów pod znakiem Gliwickiego Festiwalu Bachowskiego. To już 26. edycja tego ważnego wydarzenia.
Bach przemyślany czy też wymyślony na nowo – tak mniej więcej można by przetłumaczyć myśl przewodnią tegorocznej edycji. Ale czy da się “wymyślić na nowo” coś tak genialnego, kompletnego, skończonego w swej doskonałości i czy w ogóle podobne podejście ma sens? Nad tym będziemy zastanawiać się wspólnie z wykonawcami podczas sześciu festiwalowych wieczorów. Ruszajmy więc w podróż festiwalowym wehikułem z pełną otwartością i zaciekawieniem, chłonąc nowe, czasem być może zaskakujące, ale jakże inspirujące muzyczne krajobrazy.
23 lipca (środa)
godz. 19.00, kościół pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Kozielska 29
“Bach romantique”
Zbigniew Pilch – skrzypce
w programie: J.S. Bach – suity na wiolonczelę solo w transkrypcji na skrzypce Ferdinanda Davida
Na pierwszym przystanku czekają Bach “romantyczny” oraz Zbigniew Pilch – znakomity polski skrzypek i specjalista w dziedzinie autentycznego wykonawstwa muzyki dawnej. Zamiast jednak proponować kolejną „historyczną” interpretację Jana Sebastiana, nasz gość weźmie na pulpit transkrypcje suit wiolonczelowych lipskiego kantora dokonane w 1844 roku przez sławnego skrzypka epoki romantyzmu Ferdinanda Davida.
Zbigniew Pilch ©Maciej Weszka
W jaki sposób muzyk żyjący w I połowie XIX wieku interpretował utwór napisany sto kilkadziesiąt lat wcześniej? Czy starał się dotrzeć do jak najbardziej przypuszczalnie zbliżonego wykonania, zgodnego z oryginałem, czy raczej budował swego rodzaju „gmach neobarokowy”, nawiązując do praktyki architektonicznej tamtych czasów? Przekonajmy się więc, co w ówczesnej wyobraźni znaczyło granie muzyki przeszłości i jak barok rozumieli artyści „wieku pary i żelaza”.
26 lipca (sobota)
godz. 19.30, kościół pw. Wszystkich Świętych, ul. Kościelna
“The Goldberg Variations transformed”
NEVERMIND (Francja)
Anna Besson – traverso, Louis Creac’h – skrzypce, Robin Pharo – viola da gamba, Jean Rondeau – klawesyn, pozytyw
w programie: J.S. Bach – Wariacje Goldbergowskie BWV 988 w transkrypcji na zespół kameralny
Cieszymy się bardzo, że nasz festiwal będzie w tym roku miejscem polskich premier najnowszych projektów dedykowanych bachowskim arcydziełom wszechczasów. A są to prawdziwe wydarzenia muzyczne, które już zyskały szeroki rozgłos oraz uznanie na najbardziej prestiżowych estradach koncertowych świata. Jednym z nich jest “The Goldberg Variations transformed” słynnego francuskiego kwartetu barokowego NEVERMIND. Gliwicka publiczność będzie mogła go wysłuchać niemal bezpośrednio po prezentacjach na Festiwalu Bachowskim w Lipsku, w Filharmonii Paryskiej, londyńskiej Wigmore Hall czy Espacio Turina w Sewilli.
Nevermind (c) Clément Vayssières
Za sprawą czterech prawdziwych barokowych osobowości: Anny Besson, Louisa Creac’ha, Robina Pharo i Jeana Rondeau, Wariacje Goldbergowskie ukażą nam swoje nowe wielobarwne oblicze w wersji na cztery a nawet pięć najbardziej charakterystycznych dla Bacha instrumentów: skrzypce, traverso, violę da gamba, klawesyn i organy. Magazyn “Gramophone” napisał o tej transkrypcji, że jest „delikatna” i „naturalnie zintegrowana”, wnosząc jednocześnie świeżą perspektywę do znanego wszystkim dobrze dzieła.
29 lipca (wtorek)
godz. 19.00, katedra pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, ul. Jana Pawła II 5
Recital organowy
Matthias Grünert (Niemcy) – organy
w programie: najsłynniejsze dzieła organowe J.S. Bacha
Festiwal nie może obyć się oczywiście bez brzmienia dwóch najbardziej ukochanych przez Jana Sebastiana instrumentów klawiszowych. Barokowe oblicze organów Riegera w gliwickiej Katedrze pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła odsłoni kolejny znakomity artysta – Matthias Grünert, główny kantor i organista kościoła Frauenkirche w Dreźnie. W tej świątyni Jan Sebastian dał pamiętny popis swego mistrzostwa, grając w roku 1736 inauguracyjny koncert a bachowskie tradycje muzyczne są tam do dziś kontynuowane, nad czym czuwa właśnie nasz gość.
Matthias Grünert, fot. Anja Schneider
Ma on w swoim repertuarze całą twórczość organową patrona festiwalu, którą utrwalił w nagraniach na licznych zachowanych instrumentach z jego epoki (w tym takich, na których grywał sam Bach). W Gliwicach wykona dedykowany mu program monograficzny do którego włączył najbardziej efektowne i lubiane przez melomanów dzieła.
3 sierpnia (niedziela)
godz. 18.00, ewangelicko-augsburski kościół Zbawiciela, ul. Jagiellońska 19
Recital klawesynowy
Maciej Skrzeczkowski – klawesyn
w programie: J.S. Bach – Suity francuskie, Uwertura w stylu francuskim h-moll
Festiwalową tradycją jest promowanie wybitnych młodych muzyków specjalizujących się w muzyce dawnej. Ogromnie raduje nas więc przyjazd do Gliwic pierwszego Polaka, który zwyciężył w kategorii klawesynu jednego z najbardziej prestiżoych konkursów poświęconych wykonawstwu historycznemu na świecie – Musica Antiqua w Brugii. Maciej Skrzeczkowski był też jednym z najmłodszych laureatów w długiej historii konkursu.
Występował w licznych miejscach w Polsce (m. in. w Filharmonii Narodowej, Muzeum Chopina, Studiu Koncertowym Polskiego Radia w Warszawie, w Żelazowej Woli, na festiwalach Misteria Paschalia w Krakowie oraz Actus Humanus w Gdańsku), ale także we Włoszech, Francji, Holandii, Belgii, Anglii, Japonii oraz Korei Południowej. Pod jego palcami zabrzmi po raz pierwszy na naszym festiwalu słynna Uwertura w stylu francuskim h-moll oraz Suity francuskie Jana Sebastiana, co stanowić będzie także swoiste pendant do wielkiego francuskiego finału.
6 sierpnia (środa)
godz. 19.00, Sala koncertowa PSM I i II st. im. L. Różyckiego, Gliwice, ul. Księcia Ziemowita 12 (wejście od ul. Królowej Bony)
“Bach rethinking”
Natalya Pasichnyk (Ukraina/Szwecja) – fortepian, aranżacje
Calmus Ensemble (Niemcy)
w programie: J.S. Bach – preludia i fugi z DWK w aranżacji na fortepian i zespół wokalny
Drugim premierowym wydarzeniem, od którego festiwal zapożyczył w tym roku swoje motto, jest autorski program wybitnej ukraińsko-szwedzkiej pianistki Natalii Pasichnyk – “Rethinking the Well-Tempered Clavier”. Artystka zaprosiła do współpracy jeden z najznakomitszych niemieckich zespołów wokalnych Calmus Ensemble, który gościł już z ogromnym powodzeniem na naszym festiwalu sześć lat temu. Inspiracją dla tego projektu była teoria ukraińskiego muzykologa Bolesława Jaworskiego, której główny sens można sformułować w ten sposób, że fundamentem Das Wohltemperierte Klavier są protestanckie chorały, a WTC jest artystyczną interpretacją obrazów i wątków biblijnych.
Calmus 2025 Anne Hornemann
Dzieląc się egzystencjalnymi przekonaniami kompozytora i jego duchowym wszechświatem, artystka stara się opowiedzieć historię swojego osobistego rozumienia tego kultowego utworu, często nazywanego Biblią pianisty. Nie jest to jednak wyłącznie opisowa historia biblijna, ale raczej osobista refleksja nad naszym istnieniem. Wszystko dzieje się zaś w urzekającej aurze dźwiękowej łączącej iście “nieziemskie” brzmienia fortepianu i pięciu głosów wokalnych. Tego jedynego w swoim rodzaju ujęcia bachowskiego geniuszu absolutnie nie można przegapić!
12 sierpnia (wtorek)
godz. 19.00, Ruiny Teatru “Victoria”, aleja Przyjaźni 18
“Ballet des Passions” – spektakl baletowy
VARSAVIA GALANTE
Matilda Larsson (Szwecja), Edgar Lewandowski – taniec,
ARTE DEI SUONATORI
Aureliusz Goliński – kierownictwo muzyczne
w programie: J.B. Lully, A. Campra, M.A. Charpentier, M. Marais, A.C. Destouches, H. Desmarets
I wreszcie pełen jak najbardziej ludzkich namiętności wielki finał, zapowiedziany już wcześniejszym francuskim recitalem klawesynowym. Bach nie stroni wszak i od takich emocji a jego twórczość pełna jest muzycznych odniesień do muzyki francuskiej, przede wszystkim w postaci stylizowanych form tanecznych.
Varsavia Galante_Ballet des Passions_fot. Hubert Kalisz
“Ballet des Passions” – spektakl stworzony specjalnie dla naszego festiwalu przez tancerza i choreografa Edgara Lewandowskiego we współpracy z orkiestrą Arte Dei Suonatori, pozwoli usłyszeć, zobaczyć i odczuć źródła bachowskich inspiracji w ich oryginalnym brzmieniu i kształcie ale oczyma oraz sercem współczesnego człowieka. Historyczna, wywodząca się z XVII wieku struktura spektaklu – prolog i pięć aktów – stanowi kanwę dla uniwersalnej historii o relacji dwojga ludzi. Wszystko to zaś zanurzone jest w zmysłowej muzyce francuskiej opery barokowej.
Dyrektor festiwalu: Piotr Oczkowski
Organizatorzy festiwalu:
Klub Inicjatyw Kulturalnych, Centrum Kultury Victoria,
Projekt dofinansowany że środków budżetu Miasta Gliwice oraz Samorządu Województwa Śląskiego
Biuro festiwalowe:
Centrum 3.0 – Gliwicki Ośrodek Działań Społecznych – Gliwice, ul. Studzienna 6, tel. 32/ 231 55 36, www.facebook.com/GliwickiFestiwalBachowski
Czynne od poniedziałku do piątku w godz. 12.00-18.00
Bilety na koncerty do nabycia za pośrednictwem portalu www.bilety24.pl oraz w biurze festiwalowym, od poniedziałku do piątku w godz. 13.00-18.00
W dniu koncertu bilety dostępne wyłącznie w miejscu koncertu na godzinę przed jego rozpoczęciem w miarę wolnych miejsc.
